Virginia Satir: ''Να προσκαλείς, χωρίς να απαιτείς''

Αγάπη... Η αγάπη που απελευθερώνει ή αγάπη που εγκλωβίζει;

Σαν τη μητέρα που αγαπάει με τέτοιο τρόπο, ώστε της είναι αδύνατο να το αφήσει να φύγει από κοντά της. Έτσι δείχνει την αγάπη της. Έτσι νοιάζεται. Έτσι φροντίζει. Έτσι έχει μάθει πως είναι η αγάπη. Έτσι απαντάει κι η ίδια στον εαυτό της κάθε φορά που νιώθει ελλιπής ως μητέρα. Σύμφωνα με την ίδια, ''έτσι αγαπά η καλή μητέρα''.
Ή...
Σαν τη μητέρα που αγαπάει το παιδί της με τέτοιο τρόπο, ώστε να του επιτρέπει να φεύγει από κοντά της κάθε φορά που αυτό το έχει ανάγκη, και ταυτόχρονα να έχει την αγκαλιά της ανοιχτή κάθε φορά που επιστρέφει κοντά της αναζητώντας μια δόση σιγουριάς και ασφάλειας.

Εκτίμηση... Η εκτίμηση που δείχνει αποδοχή ή εκτίμηση που κρίνει;
Η εκτίμηση που συνοδεύεται από ένα ''αλλά''... Ή η εκτίμηση που ''μιλάει'' για πλήρη και -άνευ όρων- αποδοχή του εαυτού;

Σαν τη μητέρα που παρακολουθεί κάθε ''βήμα'' του παιδιού της, αλλά ταυτόχρονα θέτει ανησυχίες για το επόμενο. Σαν τη μητέρα που βλέπει αυτό που είναι το παιδί της, μιλώντας του ωστόσο για αυτό που τα άλλα παιδιά είναι. Σαν τη μητέρα που στρέφει το βλέμμα της αλλού, περιμένοντας και ''ζητώντας'' από το παιδί να φτάσει εκεί που επιθυμεί η ίδια για το παιδί της να φτάσει... Που μιλάει και σκέφτεται, όχι για αυτό που είναι, αλλά για αυτό που δεν είναι το παιδί της...
Ή...
Σαν τη μητέρα που αναγνωρίζει και εκτιμά κάθε νέο βήμα του παιδιού της, γνωρίζοντας ότι αυτή η αναγνώριση είναι αρκετή για να υπάρξει επόμενο. Σαν τη μητέρα που αποδέχεται το παιδί της γι' αυτό που είναι και γι' αυτό που δεν είναι. Σαν τη μητέρα που κρατά το βλέμμα της στραμμένο σε αυτό που της δείχνει το παιδί της, χωρίς να έχει την επιθυμία να μεταφέρει το βλέμμα της σε αυτό που φανταζόταν ότι θα της δείξει το παιδί της.

Κάλεσμα... Το κάλεσμα που αφήνει χώρο στα ''όχι'' ή το κάλεσμα που απαιτεί όλα τα ''ναι'';
Το κάλεσμα που αφήνει το χώρο της επιλογής; Ή το κάλεσμα που δεσμεύει και απαιτεί;

Κριτική... Αυτή που σε κάνει να προχωράς μπροστά ή αυτή που σε οδηγεί να κάνεις βήματα προς τα πίσω;

Σαν το ζευγάρι που ο ένας ασκεί κριτική στον άλλον, κατηγορώντας ο ένας τον άλλον.
Ή...
Σαν το ζευγάρι που μπορεί ο καθένας να μιλά για τα συναισθήματά του χωρίς να κατηγορεί τον άλλον γι' αυτά. Που ασκεί κριτική ο ένας στον άλλον, χωρίς αυτή η κριτική να είναι απόδοση ευθυνών ή κατηγοριών του ενός προς τον άλλον. Κριτική που οδηγεί τον καθένα να έρθει σε πλήρη επαφή με τα συναισθήματά του... Και ως τέτοια, που ενισχύει τη δυναμική του ζευγαριού, απομακρύνοντάς το από τακτικές απόδοσης ευθυνών, αναζήτησης ''φταίχτη'' και ''χρωματισμού'' συμπεριφορών ως ''καλές'' ή ''κακές''... Οδηγώντας το να ''χτίσει'' το δικό του κόσμο που, παρόλο που θα διαφέρει από εκείνον των πατρικών οικογενειών, θα αποτελεί έναν κόσμο ασφαλή και γεμάτο ευκαιρίες για δημιουργικότητα.

Φυγή... Η φυγή μέσα σε ένα πλαίσιο ελευθερίας επιλογών ή η φυγή που γεμίζει ενοχές;

Σαν τη μητέρα που, σε ένα πρώτο επίπεδο μιλάει για την ευχαρίστησή της κάθε φορά που το παιδί της κάνει τα πρώτα του ενήλικα βήματα έξω από την οικογένειά του αλλά, σε ένα δεύτερο επίπεδο, αρρωσταίνει με αποτέλεσμα το παιδί να επιστρέφει στην πατρική οικογένεια νιώθοντας ότι η παρουσία του εκεί είναι απαραίτητη.
Ή...
Σαν τη μητέρα που παρακολουθεί σιωπηλά την αυτονόμηση και τα βήματα του παιδιού της έξω από την οικογένεια. Σαν τη μητέρα που βρίσκεται σε μία θέση... ''τόσο κοντά, όσο και μακριά'', γεμίζοντας το κενό της ''άδειας φωλιάς'' με ''δράσεις'' που στρέφονται στη φροντίδα του εαυτού της ή της σχέσης της με το σύζυγό της.

Βοήθεια... Η βοήθεια που σου δίνεται και σε κάνει να αισθάνεσαι δυνατότερος ή βοήθεια που σου δίνεται και σε κάνει να αισθάνεσαι ανήμπορος; Βοήθεια που σου δίνεται όταν την έχεις ανάγκη; Ή βοήθεια που σου ζητείται να σου δοθεί ακόμη κι όταν δεν τη χρειάζεσαι; Βοήθεια που θέλεις να προσφέρεις στις περιπτώσεις εκείνες που βλέπεις ότι χρειάζεται να το κάνεις; Ή βοήθεια που επιθυμείς να δόσεις προκειμένου να βοηθηθείς;

Θέλω να σε αγαπάω, χωρίς να σε εγκλωβίζω.

Να σε εκτιμώ, χωρίς να σε κρίνω.

Να σε ακολουθώ, χωρίς να σε ελέγχω.

Να σε προσκαλώ, χωρίς να απαιτώ.

Να φεύγω, χωρίς να νιώθω ενοχές.

Να σου ασκώ κριτική, χωρίς να σε κατηγορώ.

Να σε βοηθώ, χωρίς να σε προσβάλλω.

Αν όλα αυτά γίνουν αμοιβαία, μπορούμε να "συναντηθούμε" πραγματικά και να επωφεληθούμε από τη σχέση μας.

(Virginia Satir)

Συν-αισθήματα: Συν-κατασκευές μέσα σε δίκτυα σχέσεων

Αλλά πώς να μιλήσεις γι' αυτό που αισθάνεσαι;
Πώς να μιλήσεις για συναισθήματα, αφού κάθε φορά που το κάνεις στρέφεσαι είτε προς εσένα τον ίδιο, είτε προς τους άλλους.

Πάντα κάποιος πρέπει να φταίει για την ύπαρξή τους.
Είτε εσένα τον ίδιο ενοχοποιείς που αισθάνεσαι έτσι, είτε τον άλλον.
Θέλεις να φύγεις χωρίς να πεις τίποτα. Θέλεις να φύγεις για να γλιτώσεις. Μόνο έτσι θα σώσεις τον εαυτό σου.
Από τους άλλους φεύγεις εύκολα. Από τον εαυτό σου όμως;

Μ’ αυτές τις σκέψεις, μόνο η σιωπή έχει λόγο ύπαρξης.
Μία σιωπή που  χρησιμοποιείται στη θέση της έκφρασης, αντί να δίνει τη θέση της σε αυτή.
Μία σιωπή μέσα στην οποία όλα μπορεί να εννοούνται και τίποτα να μην εννοείται τελικά.
Μία σιωπή που σε κάνει να αναμασάς και να καταπίνεις όλα όσα έχεις να πεις.
Μ’ αυτή την έννοια, μία σιωπή που δεν κάνει τίποτα άλλο, παρά μόνο δηλητηριάζει.
Καθετί που σου παίρνει τις λέξεις από το στόμα είναι δηλητήριο.
Κι αν η σιωπή δώσει τη θέση της στο λόγο, τότε θα 'ναι για να κατηγορήσεις τον απέναντι γι' αυτό που αισθάνεσαι.


Έχεις άραγε ποτέ αναλογιστεί πώς ακριβώς αισθάνεσαι; Ποια είναι η αφορμή αυτού του συναισθήματος; Πόσο συχνά κάνει την εμφάνισή του; Σε σχέση με ποια γεγονότα και ποιους ανθρώπους αναδύεται; Υπό ποιες συνθήκες; Υπό ποιες σκέψεις σου; Πότε το συναίσθημα αυτό, ή παρόμοια με αυτό, αναδύθηκε για πρώτη φορά; Με ποιον τρόπο εδραιώθηκε; Πώς το βοήθησες να εδραιωθεί;

Μία πρώτη απόπειρα για απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, σε αποπροσανατολίζει.
Σε απομακρύνει από τον τρόπο που έχεις μάθει να βλέπεις τα πράγματα.
Παύεις να στρέφεις το βλέμμα σου, ή στον έναν, ή στον άλλον.
Μαθαίνεις να το στρέφεις και στον έναν, και στον άλλον.

Αυτός ο τρόπος δεν κατηγορεί, ούτε ενοχοποιεί.
Αυτός ο τρόπος δεν ‘’πιάνει από το γιακά’’ τον εαυτό να τον ρωτήσει το ‘’γιατί’’. Ούτε ρίχνει ευθύνες στον άλλον.
Επιτρέπει στα συναισθήματα να υπάρχουν, όποια κι αν είναι αυτά, όσο δύσκολα κι αν είναι, όποια κι αν είναι η έντασή τους.

Πρόκειται για έναν τρόπο απλό και ταυτόχρονα πολύπλοκο. Γιατί προσεγγίζει τα συναισθήματα σαν ''σημεία'' μέσα σε πλέγματα σχέσεων, μέσα σε περιπλεγμένα δίκτυα της ανθρώπινης επικοινωνίας. Πλέγματα και δίκτυα ανθρώπινων σχέσεων που δεν αφορούν μόνο το παρόν, αλλά και το παρελθόν.

Όταν έχεις κάνει αυτόν τον τρόπο δικό σου, μετακινείσαι ένα βήμα από την αρχική σου θέση.
Τότε η σιωπή χάνει το νόημά της.
Το να βρίσκεις τον τρόπο να μιλάς για τα συναισθήματά σου χωρίς απαραίτητα να κατηγορείς τον άλλον για αυτά, σημαίνει πως έχεις κάνει μία πρώτη, ουσιαστική συνάντηση με τον εαυτό σου και τη θέση σου μέσα στα δικά σου δίκτυα σχέσεων.


Αυτός ο τρόπος, εκτός των άλλων, σου δείχνει πώς να εναρμονίζεις τα κομμάτια του εαυτού σου, πώς να τα αγαπάς , πώς να τα φροντίζεις. Όλα τα κομμάτια, όπως κι αν το καθένα αισθάνεται.

Όταν βρίσκεις τον τρόπο, απελευθερώνεσαι. Γιατί μπορείς να μιλήσεις για τα συναισθήματά χωρίς να νιώθεις ένοχος για αυτά, από την άλλη χωρίς να κατηγορείς τους άλλους για αυτά.
Αυτός ο τρόπος σε λυτρώνει. Σε απελευθερώνει. Είναι πηγή σοφίας και ζωής.
Όταν τον αποκτάς, έχεις αποκτήσει και επίγνωση της θέσης του εαυτού σου στη σχέση σου με τους άλλους... τη θέση του εαυτού σου μέσα στην ''αλυσίδα'' των γεγονότων.

Μίας θέσης που σε κάνει να μαθαίνεις σιγά-σιγά, ότι κάπου ‘’στο μεταξύ’’ της σχέσης χτίζονται και τρέφονται τα συναισθήματα. Ότι κάπου στο ανάμεσα, σε έναν τόπο μυστικό, μέσα στη σχέση και ταυτόχρονα έξω από ‘σένα και τον άλλον, βρίσκεται το μεγαλύτερο νόημα, οι πραγματικές ερωτήσεις, οι πολυπόθητες απαντήσεις...

''Εγώ'' ή ''εμείς''; Από τη συγχώνευση στη διαφοροποίηση.

Διαφοροποίηση: Μία έννοια σημαντική. Μία διαδικασία απαραίτητη για την ισορροπία και την προσωπική μας εξέλιξη.

Πολλά από τα προβλήματα και τις καθημερινές μας δυσκολίες πηγάζουν από τη μη διαφοροποίησή μας... από ανθρώπους, ιδέες συστήματα σχέσεων.

Μη διαφοροποίηση, ή αλλιώς ‘’συγχώνευση’’. Μια κατάσταση που, υπό ορισμένες συνθήκες εξυπηρετεί τη μετάβασή μας στη διαφοροποίηση, ενώ υπό κάποιες άλλες τη δυσκολεύει.  

Η συνθήκη της σχέσης ‘’μητέρας-βρέφους’’

Κατά τις πρώτες μέρες ή και μήνες που ακολουθούν τη γέννηση ενός βρέφους, είναι σαν μητέρα και βρέφος να είναι μία αδιάσπαστη μονάδα.  

Το βρέφος περιμένει τη μητέρα του να καλύψει τις ανάγκες του, να ανταποκριθεί κάθε φορά που της το ζητά με το κλάμα του, να το φροντίσει, να το κανακέψει, να το αγκαλιάσει. Να αγκαλιάσει το σώμα του και την ψυχή του. Ένα βρέφος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τη μητέρα του. Είναι σαν να συγχωνεύεται σε αυτή τη σχέση για να μπορέσει να μεγαλώσει. Η μητέρα από την άλλη πλευρά, καλείται να είναι εκεί, ‘’τροφός’’, ενεργό μέλος αυτής της σχέσης, που χαρακτηρίζεται από τη συνεχή παρουσία της και το αδιάκοπο και επαναλαμβανόμενο ‘’δόσιμό’’ της στο μωρό της. Το βρέφος λαμβάνει αυτή τη συνεχή παροχή φροντίδας, ώσπου σταδιακά  να διαφοροποιηθεί από αυτή.

Η συνθήκη του έρωτα

Μοιάζει με τη συνθήκη της πρώιμης σχέσης μητέρας-βρέφους. 

Στα πρώτα στάδια της συνάντησης δύο ανθρώπων σε μία ερωτική σχέση, ο ένας τροφοδοτεί τον άλλον μέσα από την έντονη και αδιάκοπη αναζήτησή του. Είναι σαν να χάνεται για λίγο η ατομικότητα του καθενός. Είναι σαν η συγχώνευση να είναι ο μόνος τρόπος για να εκπληρωθεί ο έρωτας ανάμεσά τους. Είναι αυτό που ‘’δύο άνθρωποι γίνονται ένα’’, γιατί μόνο έτσι μπορούν να απαντήσουν στο έντονο συναισθηματικό δέσιμο και στο απόλυτο ‘’δόσιμο’’ που τους καλεί ο έρωτας. Σταδιακά, όσο η σχέση προχωρά, τα άτομα διαφοροποιούνται και ορίζουν εκ νέου τη θέση τους μέσα στη σχέση.  

Συγχώνευση... Μία υγιής διαδικασία αν σκεφτεί κανείς συνθήκες όπως οι παραπάνω. Ένα κομμάτι της εξελικτικής διαδικασίας  και του μεγαλώματος. Ένα κομμάτι του παζλ, χωρίς το οποίο το παζλ δε θα μπορούσε να ολοκληρωθεί.

Τι γίνεται όμως όταν η συγχώνευση οδεύει προς το να κρατήσει για πάντα; Τι γίνεται όταν κάτι σε κρατάει και σε κάνει να νιώθεις ότι δεν προχωράς, δε φεύγεις, δε διαφοροποιείσαι, δεν είσαι αυτός που θα ήθελες να είσαι, δεν είσαι εσύ; 

Όταν κάτι σε κρατάει κοντά, πολύ κοντά, ασφυκτικά κοντά σε ανθρώπους ή σε ‘’συστήματα’’ ανθρώπων; Όταν νιώθεις ότι θέλεις να φύγεις για να ‘’απεγκλωβιστείς’’, αλλά κάτι σε κρατάει; Όταν νιώθεις ότι, με κάποιο τρόπο, έχεις εγκλωβιστεί μέσα σε ένα πλέγμα σχέσεων και η θέση που σου έχει οριστεί μέσα σε αυτό σε κάνει να αισθάνεσαι άβολα;

Μία θέση που σου δινόταν απλόχερα κάθε φορά που την επέλεγες, και που έλεγες ‘’ναι’’ σε αυτή κάθε φορά που σου δινόταν. 

Και μέσα από αυτή τη διαδικασία, ‘’παγιώθηκες’’ σ’ αυτή τη θέση. 

Και τώρα τα πάντα υπάρχουν με τρόπο τέτοιο... σαν να μην είναι δυνατόν να υπάρξεις ως ξεχωριστό πρόσωπο, με τη δική σου προσωπικότητα, τα δικά σου ‘’θέλω’’, τις δικές σου προτιμήσεις, τις δικές σου σκέψεις, τα δικά σου συναισθήματα, τις δικές σου επιλογές... το δικό σου ‘’προσωπικό στυλ’’ για τη ζωή. 

Σαν να απορροφήθηκες. Σαν να ενσωματώθηκες. 

Σαν να μην μπορεί να υπάρξει το δικό σου ‘’εγώ’’.  

Σαν το ‘’εγώ’’ να θυσιάζεται στο βωμό του ‘’εμείς’’, της ‘’αγάπης’’ και του ‘’συναισθηματικού δεσίματος’’. 

Σαν το ‘’εμείς’’ να υπάρχει σε προτεραιότητα έναντι του ‘’εγώ’’.  

Σαν η φροντίδα του ‘’εγώ’’ να ζητάει την άδεια του ‘’εμείς’’...

Η προσωπική ολοκλήρωση, η προσωπική εξέλιξη, το μεγάλωμα ή όπως αλλιώς μπορούμε να το πούμε, κάθε άλλο παρά μέσα σε αυτή την ‘’ενσωμάτωση’’ βρίσκεται. Βρίσκεται κάπου αλλού. Όχι στη σύγκριση και τη συνεχή αντιπαράθεση ανάμεσα στο ‘’εγώ’’ και το ‘’εμείς’’.

Όταν μπορέσει κανείς να προσφέρει το ‘’εγώ’’ του στο ‘’εμείς’’, χωρίς να νιώθει ότι το θυσιάζει, ίσως τότε να έχει κάνει ένα πρώτο βήμα προς τη ‘’χρυσή τομή’’. Ίσως τότε το ‘’εγώ’’ να έχει διαφοροποιηθεί.

‘’Οι ομοιότητες φέρνουν κοντά τους ανθρώπους, ενώ οι διαφορές τους κρατούν μαζί’’.

Όταν συγχωνευόμαστε, είναι σαν να εστιάζουμε στις ομοιότητές μας. Με αυτή την έννοια, ίσως κάθε σχέση να ξεκινάει με μία συγχώνευση. Ένα βήμα προς τη συνύπαρξη μέσα από τη διαφοροποίηση, είναι το να δούμε τις διαφορές μας. Να εστιάσουμε σε αυτές. Αυτό πάντα έχει μία δυσκολία. Γιατί οι διαφορές, σε ένα πρώτο, ενστικτώδες επίπεδο, μπορεί να είναι πηγή απομάκρυνσης και χωρισμού.

Η διαφοροποίηση φοβίζει. Απειλεί. 

Μπορεί να ερμηνεύεται ως ‘’εγκατάλειψη’’. 

Γιατί όταν διαφοροποιείσαι σημαίνει ότι διασχίζεις το δικό σου μονοπάτι. Σημαίνει ότι δημιουργείς τη δική σου πορεία, άρα παύεις να ακολουθείς αυτόν που ακολουθούσες ως τώρα.

Η διαφοροποίηση μπορεί να σημαίνει πολλά...

Το να μπορείς να νοιάζεσαι  γνήσια και ειλικρινά για τους άλλους, χωρίς να νιώθεις ότι πρέπει να κάνεις τα πάντα γι’ αυτούς.

Να παρατηρείς ότι οι άλλοι συχνά σε καλούν να κάνεις τα πάντα γι’ αυτούς για να τους δείχνεις την ‘’αγάπη’’ σου, και την ίδια στιγμή να μπορείς να λες ‘’όχι’’ χωρίς να νιώθεις ότι κινδυνεύεις να ‘’κατηγορηθείς’’ ότι δεν τους νοιάζεσαι, δεν τους αγαπάς, τους εγκαταλείπεις, ή ό, τι άλλο μπορούν να επικαλεστούν για να δείξουν την απογοήτευσή τους.

Να μπορείς να ξεχωρίζεις τα ''μαζί''. Να δίνεις έμφαση, όχι σε εκείνο που επιλέγεις επειδή δεν έχεις άλλη επιλογή, αλλά στο ‘’διαφοροποιημένο μαζί’’. Σε εκείνο που σε απελευθερώνει και δε σε υποτάσσει. Σε εκείνο που έχει προκύψει από τη διαφοροποίηση, όχι από τη συγχώνευση.

Να μπορείς να δεσμεύεσαι συναισθηματικά, χωρίς να φοβάσαι ότι θα ‘’απορροφηθείς’’... ότι δε θα υπάρχεις ως ''εσύ''.

Να μπορείς να λες ‘’εγώ’’, χωρίς να φοβάσαι ότι θα ακουστεί εγωιστικό.

Να μπορείς να βρίσκεσαι τόσο μακριά, όσο και κοντά... απόσταση που σε βοηθά να φροντίζεις το ''εμείς'', μέσω της φροντίδας του ''εγώ'' σου.

Να επιτρέπεις στον εαυτό σου να βρίσκεται στις δύο θέσεις ταυτόχρονα, χωρίς να νιώθεις την ανάγκη να ισορροπήσεις ανάμεσα σε αυτές...

Διαφοροποιούμαι σημαίνει αλλάζω. 

Κάθε αλλαγή προκαλεί αντιδράσεις. Αγγίζει όχι μόνο τους ανθρώπους που έχουν να αντιμετωπίσουν τη δική μας αλλαγή, αλλά κι εμάς τους ίδιους που κάνουμε το βήμα αυτό προς την αλλαγή και τη διαφοροποίηση. 

Στην πορεία προς τη διαφοροποίηση, καλούμαστε να νοηματοδοτήσουμε τις αντιδράσεις αυτές και να τις συσχετίσουμε με την αλλαγή. Να κατανοήσουμε ότι κάθε αντίδραση τείνει να μας γυρίσει πίσω, στην προηγούμενη πορεία μας, βγάζοντάς μας από τη νέα πορεία που έχουμε χαράξει. 

Όποια κι αν είναι τα συναισθήματα, ας προσπαθήσουμε να μείνουμε για λίγο με το βήμα μας μετέωρο. Με το πόδι μας στο κενό, καθώς προσπαθούμε να κάνουμε το βήμα. Ακόμα και με συναισθήματα φόβου και απειλής, μπορούμε να βρούμε τον τρόπο να νιώθουμε ασφαλείς.

Και όταν πια κάνουμε το βήμα στο κενό, τότε το άγνωστο γίνεται γνωστό.  

Η απειλή που νιώθαμε, δίνει τη θέση της στην ανακούφιση. 

Ο φόβος μετατρέπεται σε ασφάλεια. 

Οι σκέψεις μας για όλα αυτά γίνονται γνώση. 

Και το βίωμα... βατήρας για το άνοιγμά μας στο μέλλον σε νέες εμπειρίες.

Αποτυχία: Το κίνητρο για την επιτυχία

''Η αποτυχία είναι μία επιτυχία σε εξέλιξη''. (Άλμπερτ Αινστάιν)

Αποτυχία. Μία λέξη που τρομάζει. Ο κίνδυνος της αποτυχίας πάντα ελλοχεύει.

Κάθε πράξη μας, κάθε κίνησή μας, κάθε δράση μας με σκοπό την επιδίωξη μιας επιθυμητής κατάστασης, σε κάθε περίπτωση κινδυνεύει να ''αποτύχει'', δηλαδή να μην πάει όπως θα περιμέναμε να πάει. Τι πιο φυσιολογικό;
Δρούμε με σκοπό να πετύχουμε την πραγματοποίηση μιας ιδανικής κατάστασης, αλλά δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν το αποτέλεσμα αυτής της δράσης θα είναι επιτυχές.

Νοηματοδοτώντας το γεγονός της αποτυχίας στο πλαίσιο της δικής μας ζωής και της δικής μας προσωπικής ιστορίας:

Τι σημαίνει ''αποτυχία'' για εμάς; Τι μπορεί να σημαίνει για τους -σημαντικούς για εμάς- άλλους; Πού αποδίδουμε το γεγονός ότι μία δράση μας μπορεί να μην έφτασε στο επιθυμητό αποτέλεσμα;

Οι αφηγήσεις των ανθρώπων είναι διαφορετικές. Είναι διαφορετικές οι λέξεις και διαφορετικός ο τρόπος που τις χρησιμοποιεί ο καθένας μας, για να περιγράψει κάτι που δεν πήγε όπως θα το ήθελε. Η διαφορετική αφήγηση έχει να κάνει με το ''προσωπικό στυλ'' του καθενός, με τα βιώματά του, με τον τρόπο που έχει μάθει να βλέπει τον κόσμο και τον εαυτό του μέσα σε αυτόν, καθώς επίσης και με τον τρόπο που νοηματοδοτεί όσα συμβαίνουν γύρω του, στη ζωή του.

Μία αποτυχία, εάν δε μας οδηγήσει στην παραίτηση, μπορεί να μας ωθήσει να επαναπροσδιοριστούμε σε σχέση με αυτό που θέλαμε να πετύχουμε και τελικά δεν πετύχαμε. Ωστόσο αυτό μπορεί να γίνει υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Μία από αυτές είναι να είμαστε ανοιχτοί στο διαφορετικό, στο οποίο πολλές φορές μία αποτυχία μας καλεί.

Να ''επαναπροσδιοριστούμε'' σημαίνει να δούμε τον εαυτό μας σε σχέση με τον επιδιωκόμενο στόχο και τη στάση που κρατήσαμε απέναντι σε αυτόν.
Αφιερώσαμε χρόνο ικανό για να πετύχουμε; 
Προσπαθήσαμε αρκετά; 
Ήμασταν έτοιμοι να μπούμε σε μία διαδικασία έντονης προσπάθειας και γενικότερα, να αναλάβουμε καθήκοντα και ευθύνες και να λάβουμε αποφάσεις, διαδικασίες απαραίτητες στην πορεία μας προς την επίτευξη ενός στόχου; 
Η επιδιωκόμενη ''ιδανική'' κατάσταση, θα ήταν ιδανική για εμάς, ή περισσότερο για κάποιους άλλους; Ή αλλιώς, μέσα από την προσπάθειά μας για επίτευξη, ικανοποιούμε ''αιτήματα'' και προσδοκίες δικές μας ή των άλλων από 'μας; 

Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτό που προσπαθούμε να πετύχουμε δε μας εκφράζει πραγματικά.
Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να μη γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι αυτό που ΘΕΛΟΥΜΕ να πετύχουμε.

Είναι καλό να ξέρουμε το εξής: Όσο περισσότερο είμαστε εναρμονισμένοι με τον εαυτό μας και τα ''εσωτερικά μας θέλω'', τόσο περισσότερο ακούμε και σεβόμαστε τον εαυτό μας και αγωνιζόμαστε να φτάσουμε στην επίτευξη ιδανικών και επιθυμητών -για εμάς τους ίδιους- καταστάσεων και στόχων.

Η εναρμόνιση με τον εαυτό σημαίνει να αναλύουμε μία αποτυχία. Να την κάνουμε δική μας. Να την κάνουμε ''κομμάτι'' στο παζλ της ζωής μας. Να της δώσουμε χώρο. Να αναλάβουμε την πλήρη ευθύνη όσων κάναμε, ή όσων δεν κάναμε. 
Μόνο τότε η αποτυχία θα μας δώσει τους καρπούς της. Μόνο τότε θα μάθουμε από αυτή.

Υπάρχει μεγαλύτερη επιτυχία από αυτό... Από το να μαθαίνουμε μέσα από δοκιμές και λάθη, ή από επιλογές που δε μας πήγαν εκεί που θα θέλαμε;

Όσο υιοθετούμε μία τέτοια στάση απέναντι στην αποτυχία, τόσο τείνουμε να βλέπουμε την αποτυχία σαν μία ''επιτυχία σε εξέλιξη''. Τόσο μαθαίνουμε από αυτή και επαναλαμβάνουμε την προσπάθεια με διαφορετικούς τρόπους. Δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά επειδή, με την ''ανάλυση'' που έχουμε κάνει, έχουμε καταλάβει ότι μέσα σε αυτό που θέλουμε πετύχουμε είμαστε εμείς. Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε μας ταιριάζει, είναι στη φύση μας...

Αποτυχία... Κίνδυνος ή Ευκαιρία; 

Η ''αποτυχία'', αν δεν ιδωθεί ως εμπόδιο και ως παράγοντας παραίτησης, μπορεί να αποτελέσει μία ''δημιουργική στάση'' στο δρόμο προς την επιτυχία.

Ίσως οι ''αποτυχημένες'' προσπάθειες να είναι ο μοναδικός τρόπος για να φτάσεις στην επιτυχία.

Μέσα από επαναλαμβανόμενες δοκιμές και λάθη, φτάνεις στην αλήθεια. Τη δική σου αλήθεια. Αυτή η προσωπική ''αλήθεια'' είναι που πρέπει να γίνει ο στόχος σου.

Μένει να αποφασίσεις αν θα δώσεις την ευκαιρία και το χρόνο στον εαυτό σου. Την ευκαιρία να κάνει λάθη, και το χρόνο να μάθει μέσα από αυτά...

''Δώσε χώρο στην αποτυχία σου, ώστε να γίνει το κίνητρο για επιτυχία'' (Winona Brushan)

''Να με βλέπεις, να με ακούς, να με καταλαβαίνεις...''

''Πιστεύω ότι το καλύτερο δώρο που θα μπορούσα να λάβω από τους άλλους, είναι να με βλέπουν, να με ακούν, να με καταλαβαίνουν.'' (Virginia Satir)

Αλλά ταυτόχρονα, και το καλύτερο δώρο που μπορούμε εμείς οι ίδιοι να κάνουμε στους άλλους.

Αυτό που έχουμε μάθει να κάνουμε, είναι να ακούμε, να βλέπουμε και να κατανοούμε με βάση αυτό που είμαστε εμείς.
Ο καθένας βλέπει, ακούει και κατανοεί με τα δικά του μάτια, τα δικά του αυτιά, την δική του καρδιά. Υπάρχει ένας μοναδικός τρόπος στον καθέναν, να σχηματίζει γνώμες και απόψεις για τους άλλους και την πραγματικότητα. Ο μοναδικός αυτός τρόπος προέρχεται από τις εμπειρίες και την προσωπική ιστορία του καθενός. Γι' αυτό είναι μοναδικός άλλωστε, γιατί μοναδική είναι και η κάθε προσωπική ιστορία.



Στη διαπροσωπική επαφή μας με τους άλλους, έχουμε ανάγκη να ακουγόμαστε και να γινόμαστε κατανοητοί με έναν τρόπο ουσιαστικό. Όταν οι άλλοι περιμένουν από 'μας την ίδια, ουσιαστική επαφή, είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε;

Αν προσπαθούσαμε να μπούμε στη θέση του άλλου, απαλλαγμένοι από κάθε είδος δικών μας πεποιθήσεων και δικών μας ''εσωτερικών φωνών'', οι σχέσεις μας θα ήταν βαθύτατα διαφορετικές.
Αν βγάζαμε για μία φορά, τα γυαλιά που συνηθίζουμε να φοράμε σε κάθε επικοινωνία και κάθε πράξη ''σχετίζεσθαι'', θα ακούγαμε και θα βλέπαμε διαφορετικά πράγματα.
Νομίζω πως θα συλλαμβάναμε διαφορετικά νοήματα, όχι μόνο για τους άλλους και για αυτό που μας επικοινωνούν, αλλά και για εμάς τους ίδιους.
Θα ήμασταν εκεί με έναν διαφορετικό τρόπο... Για το παιδί μας, το σύντροφό μας, τους φίλους μας, τους γονείς μας, τους συναδέλφους μας.


Κάθε επικοινωνία και κάθε επαφή μας με τους άλλους, θα ήταν ουσιαστική και πραγματικά διαπροσωπική, εάν μαθαίναμε να ακούμε, να βλέπουμε, να αισθανόμαστε...

Να ακούμε αυτό που οι άνθρωποι θέλουν να μας πουν, αντί γι' αυτό που θέλουμε να ακούμε εμείς, ή που έχουμε μάθει να ακούμε οι άνθρωποι να λένε.
Να ακούμε και αυτό που δε λένε. Αυτό είναι πιο σημαντικό. Να ακούμε με τα μάτια.
Γιατί στις πράξεις βρίσκονται τα μεγαλύτερα νοήματα...

Να βλέπουμε στα μάτια τους τη δική τους αλήθεια σε σχέση με αυτό που λένε, αντί να στρεφόμαστε στη δική μας αλήθεια.
Να βλέπουμε όλα εκείνα που οι άνθρωποι ''λένε'' με τις πράξεις τους (είτε το επιλέγουν, είτε όχι) για να μας ''πουν'' αυτά που δεν μπορούν ή δεν είναι έτοιμοι να πουν.
Να τα βλέπουμε όχι μόνο μέσω της αίσθησης της όρασης, αλλά κυρίως μέσω όλων των άλλων αισθήσεων. Τότε περνάμε από την κατάσταση ''βλέπω'', στην κατάσταση ''βιώνω''. 

Να αισθανόμαστε και να συλλαμβάνουμε το νόημα και το συναίσθημα που θέλουν να μας μεταδώσουν τη στιγμή που μας μιλούν, αντί να σκεφτόμαστε την απάντηση που θα δώσουμε εμείς.
Να δίνουμε μάχη μέσα μας, για να καταλάβουμε αυτό που θέλουν να μας κάνουν να καταλάβουμε. 

Οι άνθρωποι  έχουμε ανάγκη να γινόμαστε κατανοητοί.
Αυτό μπορεί να γίνει σε δύο επίπεδα.
Σ' ΄ένα πρώτο επίπεδο, οι άλλοι μπορούν να μας καταλάβουν ως προς αυτό που λέμε σε λεκτικό επίπεδο.
Σ' ένα δεύτερο και σημαντικότερο επίπεδο, το να γινόμαστε κατανοητοί σημαίνει οι άλλοι να μπορούν να μπαίνουν στη θέση μας, να προσπαθούν να φανταστούν και να βιώσουν τα συναισθήματα που βιώνουμε μία συγκεκριμένη στιγμή, να ακούν αυτά που λέμε σε σχέση όμως με το γεγονός με το οποίο τα συνδέουμε και τη βαρύτητα που έχει το γεγονός αυτό για εμάς. Αυτό που λέγεται δεν μπορεί να απομονωθεί από το πρόσωπο από το οποίο λέγεται και από το γεγονός στο οποίο αναφέρεται. 
Πρόκειται για μία ''βιωματική'' κατανόηση, και μία από τις βασικότερες ανάγκες κάθε ανθρώπινου πλάσματος.

Είναι σαν εκείνο τον ''ενστικτώδη'' τρόπο, που μία μάνα σχετίζεται με το νεογέννητο παιδί της και ανταποκρίνεται στις ανάγκες του,
σαν εκείνο το ''μαθημένο'' τρόπο που δυο γονείς στέκονται απέναντι στον έφηβο γιο τους,
που ένας θεραπευτής στέκεται απέναντι στο θεραπευόμενό του,
που ένα ζευγάρι επικοινωνεί για να λύσει προβλήματα και δυσκολίες που προκύπτουν στο γάμο του.

Πρόκειται για μία ''χροιά'' και μία ''απόχρωση'', που μπορεί να αποκτηθεί σε κάθε διαπροσωπική επαφή, σε κάθε ανθρώπινη σχέση.

Να ακούμε, να βλέπουμε, να αισθανόμαστε με έναν τρόπο διαφορετικό...

Με αυτό τον τρόπο η επικοινωνία γίνεται επαφή. Και η επαφή ένα δώρο πολύτιμο, μέσα στη δίνη... τις δυσκολίες και τα άγχη της καθημερινότητάς μας.

''Αλλάζοντας την οικογένεια, αλλάζω τον κόσμο...''

Η οικογένεια αποτελεί ένα μικρόκοσμο,

μικρογραφία του κόσμου.

Ν’ αλλάξω τον κόσμο

σημαίνει ν’ αλλάξω οικογένεια.

Πιστή στην πεποίθησή της ότι τα συγκροτημένα άτομα προέρχονται από αρμονικές και συγκροτημένες οικογένειες, η κορυφαία στο χώρο της οικογενειακής ψυχοθεραπείας Αμερικανίδα Βιρτζίνια Σατίρ εξηγεί στο βιβλίο αυτό την άρρηκτη σχέση ανάμεσα στην οικογενειακή ζωή και στο χαρακτήρα που διαμορφώνει μεγαλώνοντας κάθε παιδί.

Η συγγραφέας, με σαφή και κατανοητό τρόπο, εξετάζει βασικά θέματα της διάπλασης του ατόμου, των διαπροσωπικών σχέσεων και του κύκλου της ζωής (Αυτοεκτίμηση, Μορφές Επικοινωνίας, Οργάνωση της οικογένειας, Οικογένεια και κοινωνία, κ.ά.), ενώ σκιαγραφεί τα βασικά χαρακτηριστικά της οικογένειας του μέλλοντος.

Καρπός πολύχρονης εμπειρίας και έρευνας στο χώρο της οικογενειακής θεραπείας, το Πλάθοντας ανθρώπους, από το 1972 που πρωτοκυκλοφόρησε, έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από δώδεκα γλώσσες.

Επιμέλεια: Άγγελος ΝίκαςΣειρά: Ανθρώπινα Συστήματα
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

Η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Βιρτζίνια Σατίρ (1916-1988) υπήρξε από τις ηγετικές φυσιογνωμίες στο χώρο της οικογενειακής ψυχοθεραπείας. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Διεθνούς Εταιρίας Οικογενειακής Ψυχοθεραπείας και ταξίδεψε σε πολλές χώρες, όπου δίδαξε και ίδρυσε παρόμοιες εταιρίες. Ήταν μία από τους πρωτεργάτες και τους σημαντικότερους εκπροσώπους τόσο της συστημικής προσέγγισης στην οικογενειακή θεραπεία όσο και του Κινήματος του Ανθρώπινου Δυναμικού (Human Potential Movement). Εκτός από το Πλάθοντας ανθρώπους, στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία της: Τα πολλά σου πρόσωπα,Κατανόησε τον εαυτό σου και Ανθρώπινη επικοινωνία.

Το ''καλό'' και το ''κακό''. Το ''σωστό'' και το ''λάθος''. Μύθοι ή Αλήθειες;

Αλήθεια ή ψέμα;
Μύθος ή πραγματικότητα;
Κάποιοι μπορεί να συμφωνήσουν με πάθος. Κάποιοι άλλοι πάλι, μπορεί να μην αγγίζονται καν από τέτοιου είδους ''δηλώσεις''.

Είναι αλήθεια ή ψέμα τελικά; Ισχύει ή όχι;
Κι αν ισχυριστεί κανείς πως ισχύει, τότε τι σημαίνει ''καλά''; Τι περιλαμβάνει το ''καλύτερα'';

''Σενάρια ζωής'' και ταύτιση 

Αν έχω δημιουργήσει ένα ''σενάριο ζωής'', βάσει του οποίου η ευτυχία του άλλου τροφοδοτείται από τη δική μου δυστυχία, τότε θα ταυτιστώ με αυτό που περιγράφει η πρόταση αυτή, θα συμφωνήσω και θα πω ότι είναι ''αλήθεια''.
Αν έχω μάθει να ορίζω τη ζωή μου με βάση τη σύγκριση, και να μιλάω με όρους σύγκρισης, τότε πάλι θα συμφωνήσω με το παραπάνω.
Αν δεν έχω μάθει να γνωρίζω τον εαυτό μου και να μαθαίνω -μέσα από δοκιμές και σφάλματα- ποιο είναι το ''καλό'' για 'μένα, τότε θα χάνομαι μέσα σε ''μύθους'' και ''αλήθειες''.
Αν πάλι η ενασχόληση με το τι θέλουν ή δε θέλουν οι άλλοι για 'μένα, τι περιμένουν και τι προσδοκούν από' μένα καταλαμβάνει μεγάλο χώρο στη ζωή μου, τότε ο πολύτιμος χρόνος μετατρέπεται σε άχρηστο και ανούσιο. Στην ουσία, δεν υπάρχει χρόνος για να ανακαλύψω την έννοια και το περιεχόμενο του ''καλού'' και του ''κακού'' για 'μένα.

Αν έδινα ένα νόημα διαφορετικό στο χρόνο τον ατομικό και προσωπικό, θα τον αξιοποιούσα αλλιώς. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο σενάριο της ζωής μου θα τον είχα εγώ, όχι εγώ σε σχέση με τους άλλους.
Μέσα από αυτό το διαχωρισμό θα καταλάβαινα ότι αυτό που είναι ''καλό'' για 'μένα δεν είναι απαραίτητα και για τους άλλους. Θα καταλάβαινα ότι το να ζω καλά σημαίνει ότι ζω μακριά από τη σκέψη ''ποιο καλό είναι καλύτερο; Το δικό μου ή το δικό του;''. Ζώντας καλά, οι διαδικασίες σύγκρισης δεν αφορούν εμένα.

Είναι στην ανθρώπινη φύση η ενασχόληση με το ''καλό'' και το ''κακό'', με το ''καλύτερο'' και το ''χειρότερο''. Σχετιζόμαστε και επικοινωνούμε με τέτοιους τρόπους, ώστε τελικά ''γεννάμε'' ή/ και διατηρούμε τέτοιους μύθους, διαιωνίζοντας το ''συγκριτικό τρόπο ύπαρξης''.


Αν αποκωδικοποιούσα την έννοια ''καλό''...

• Θα απέφευγα να τη χρησιμοποιώ μέσα σε ''δηλώσεις'' όπως η παραπάνω. 
• Θα έλεγα ότι το καλό για 'μένα είναι αυτό που μου ταιριάζει, που μου αρέσει, που με κάνει να είμαι ο εαυτός μου. Αυτό που με κάνει να προσπαθώ ώστε να παίρνω χαρά και ικανοποίηση από τη ζωή.
• Θα καταλάβαινα ότι το νόημα του ''καλού'' βρίσκεται μέσα στην ικανοποίηση που αντλώ από την καθημερινότητά μου. 

Η καθημερινότητα είναι ένα πεδίο μέσα στο οποίο δρούμε και επιλέγουμε. Ένα πεδίο γεμάτο δυνατότητες επιλογών. Δυνατότητες που αυξάνονται ανάλογα με τον τρόπο που επιλέγουμε να δρούμε σε κάθε περίπτωση. Με την έννοια αυτή, είναι ένα πεδίο απ' όπου μπορεί κανείς να αντλήσει ικανοποίηση.

Το ''ατομικό καλό'' είναι μοναδικό και ξεχωριστό για τον καθένα.

Συνδέεται με την καθημερινότητα και τον τρόπο που επιλέγω να υπάρχω μέσα σε αυτή. Πρόκειται για την ''πραγματικότητα'' του καθενός... διαμορφωμένη ''καλώς'' ή ''κακώς''. Διαμορφωμένη μέσα από επιλογές και τρόπους δράσης. Την επιλογή επαγγελματικής δραστηριότητας, την επιλογή συντρόφου, την επιλογή των καθημερινών δραστηριοτήτων και του τρόπου αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου, την επιλογή φιλικών και κοινωνικών σχέσεων, και τον τρόπο που επιλέγω να δρω μέσα στο καθένα από τα πεδία αυτά.

Μέσα σε αυτή την πραγματικότητα, όπως την έχω διαμορφώσει μέσα από τις επιλογές και τις δράσεις μου, μέσα σε αυτή βρίσκεται ''το καλό μου''. Μέσα σε αυτή, είμαι εγώ που παίρνω χαρά και ικανοποίηση, όχι οι άλλοι. 

Ακούγεται εγωιστικό; Δεν είναι. Πώς θα μπορούσε, αφού οι άνθρωποι δεν μπορούμε να προσφέρουμε τη χαρά, αν δε νιώθουμε τη χαρά να πλημμυρίζει εμάς τους ίδιους. Δεν μπορούμε να προσφέρουμε την ευτυχία, αν δεν νιώθουμε οι ίδιοι ευτυχισμένοι κι ικανοποιημένοι. Δεν μπορούμε να δώσουμε αγάπη, αν εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε περιβάλλει με αγάπη τις επιλογές μας.

Ίσως στη δική σου πραγματικότητα, κάποιος άλλος να μην μπορούσε να βρει το ''δικό του καλό''.
Και είναι λογικό!
Γιατί όλοι, δεν είμαστε ίδιοι. Είμαστε τόσο διαφορετικοί...

Γιατί απλά, το δικό σου καλό, είναι δικό σου, μοναδικό, ασύγκριτο, φτιαγμένο από 'σένα, για 'σένα. 

Γάμος: Η διαιώνιση του εαυτού

''Ο γάμος είναι κάτι το ιδιαίτερο και δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα άλλο (Whitaker & Keith, 1981). Πρόκειται για την ένωση δύο ''αποδιοπομπαίων τράγων'', οι οποίοι στέλνονται από τις οικογένειές τους για να διαιωνίσουν τους εαυτούς τους.

Ο καθένας είναι ''προγραμματισμένος'' να κάνει με το δικό του γάμο μια ανασκόπηση της οικογένειας προέλευσής του, ενώ και οι δύο σύντροφοι μαζί καλούνται να διεργαστούν τη σύγκρουση που γεννάται από τη συνθήκη αυτή.

Ο καθένας αισθάνεται ματαίωση και προσκολλάται όλο και περισσότερο σε οτιδήποτε του φαίνεται πιο οικείο, εντείνοντας με αυτό τον τρόπο τα προβλήματα. Συνεχώς αντιδρά στον τρόπο που ο άλλος κάνει τα πράγματα.

Όσα ζευγάρια τελικά παραμένουν μαζί, οδηγούνται σε μία προσαρμογή η οποία μειώνει τη σύγκρουση, λόγω είτε κάποιου συμβιβασμού είτε μιας μονομερούς υποχώρησης. Σε κάθε περίπτωση, έχοντας βιώσει το πώς είναι να είναι κάποιος διαφορετικός, στρέφονται στη συνθήκη του ''μαζί''.

Πηγή:
Κουνενού Ε. Καλλιόπη, ''Συμβουλευτική και Θεραπεία Οικογένειας'', Σειρά: Ψυχολογία, Εκδόσεις Παπαζήση

Εμείς, οι άλλοι και οι επιλογές μας

Όταν αγαπάς τις επιλογές σου, αγαπάς εσένα.

Κι όταν αγαπάς εσένα, αυτό που προέχει είναι να ζεις με έναν τρόπο τέτοιο, που να ικανοποιεί εσένα. Να κάνεις αυτό που εσύ αγαπάς. Όχι αυτό που αγαπούν οι άλλοι.

Όταν αγαπάς εσένα, χρησιμοποιείς αυτή την αγάπη για να βελτιώσεις τις σχέσεις σου με τους άλλους, και δε ζητάς, ούτε επιδιώκεις απεγνωσμένα την αγάπη των άλλων για εσένα και τις επιλογές σου. 

Όταν η φροντίδα του εαυτού σου είναι το πρωταρχικό μέλημά σου, τότε οι επιλογές σου φροντίζουν κι αυτές την ψυχή σου.

Γιατί ξέρεις πως, μόνο μέσα από τη φροντίδα και την αγάπη του εαυτού σου, θα μπορέσεις να είσαι εκεί για τους άλλους με έναν τρόπο γνήσιο και αληθινό. Και οι άλλοι θα ανταποκριθούν σε αυτή τη γνησιότητα. Κι εσύ στη δική τους. Και πάει λέγοντας...

Φαίνεται απλό, αλλά δεν είναι...

Για να αγαπάς εσένα, πρέπει να έχεις μάθει να το κάνεις. 

Το να σε αγαπάς σημαίνει ότι οι επιλογές σου πάντα εκεί οδηγούν... στην αγάπη. Συγκεκριμένα, στην αύξηση της αγάπης απέναντι σε 'σένα. 

Είναι οι επιλογές που δεν τις λες, απλά τις κάνεις.

Είναι οι αποφάσεις, όχι στα λόγια αλλά στις πράξεις σου, και στον τρόπο που ζεις.

Που δεν ''κραυγάζεις'' γι' αυτές, μόνο τις ζεις. 

Που τις αγαπάς μόνος, χωρίς να περιμένεις από τους άλλους να τις αγαπήσουν.  

Ακόμα κι εκείνες τις επιλογές που σε απομάκρυναν από την αγάπη για τον εαυτό σου (μ' αυτή την έννοια, οι ''λάθος'' επιλογές), και σε έκαναν να μετανιώσεις γι' αυτές, τις αγαπάς κι αυτές. 

Δεν τις διαγράφεις. Δε φέρεσαι σαν ποτέ να μην υπήρξαν. Τις κάνεις κι αυτές δικές σου και δέχεσαι ότι έπαιξαν το ρόλο τους στη ζωή σου. 

Γιατί όταν αγαπάς τον εαυτό σου, του δίνεις το περιθώριο να πάει και προς εκείνη την κατεύθυνση που αργότερα εσύ ορίζεις ως ''λάθος''. Κατανοείς τους λόγους που πήγε εκεί. Τον συγχωρείς. Και μέσα από αυτή τη συγχώρεση, τη βαθιά κι ειλικρινή, που ακολουθεί το σεβασμό του εαυτού σου, πας ένα βήμα παρακάτω. 

Έτσι προχωράς στην πορεία της ζωής, μέσα από τη συγχώρεση, τη συνδιαλλαγή και τη συμφιλίωση με τους άλλους, αλλά πολύ περισσότερο με τον ίδιο σου τον εαυτό...

Εαυτός, δεσμεύσεις και ψυχική ελευθερία

Θέλεις να κόψεις τους κόμπους που δεν μπορείς να λύσεις. Ξέρεις όμως ότι αυτοί θα συνεχίσουν να υπάρχουν.

Θέλεις να αποφύγεις αυτό με το οποίο έρχεσαι αντιμέτωπος ξανά και ξανά. Βλέπεις όμως ότι δεν μπορείς, επειδή εκεί ακριβώς, βρίσκεσαι εσύ. 

Θέλεις να φύγεις από 'κει που, μόνος σου επιλέγεις να πας. Ξέρεις όμως ότι δεν είναι αυτή η λύση. 

Βλέπεις τους ''κόμπους'' σαν εχθρούς. Δεν ξέρεις όμως ότι αυτός που βλέπεις σαν εχθρό, είναι ο εαυτός σου.

Θέλεις να απομακρύνεσαι από αυτό που δεν μπορείς να λύσεις. Από ό, τι σε θυμώνει, σε απελπίζει, σε πονά, σε κάνει να αισθάνεσαι ότι χάνεις τον έλεγχο. Τι πιο λογικό; 

Όμως με έναν τρόπο μαγικό, εκεί επιστρέφεις πάντα. 

Κι αν δεν επιστρέφεις, συναντάς το επόμενο ''άλυτο πρόβλημα''. Που όμως ξέρεις ότι κάτι κοινό έχει με το προηγούμενο. 

Γιατί αυτό που συναντάς τελικά, δεν είναι το πρόβλημα αλλά ο ίδιος σου εαυτός απέναντι στο πρόβλημα. 

Αυτό που συναντάς είναι ο δικός σου μοναδικός τρόπος να βλέπεις, να ακούς, να κρίνεις... να βιώνεις τον κόσμο και ό, τι περιέχεται σε αυτόν. 

Μπορείς να απομακρυνθείς από τους ''κόμπους'', όχι όμως από τον εαυτό σου. 

Αυτός θα είναι πάντα εκεί. Σε κάθε δυσκολία, σε κάθε σχέση-''κόμπο''... σε κάθε συνάντηση της ζωής. 

Δε βρίσκεται στη φυγή η ελευθερία. 

Βρίσκεται εκεί απ' όπου επιλέγεις να φεύγεις, αλλά ταυτόχρονα δε φεύγεις ποτέ. Σε όλες εκείνες τις διπλές καταστάσεις των ''πρέπει'' και των ''θέλω'' σου. 

Εκεί είναι η απόλυτη δέσμευσή σου, εκεί και η ελευθερία σου...