Αποτυχία: Το κίνητρο για την επιτυχία

''Η αποτυχία είναι μία επιτυχία σε εξέλιξη''. (Άλμπερτ Αινστάιν)

Αποτυχία. Μία λέξη που τρομάζει. Ο κίνδυνος της αποτυχίας πάντα ελλοχεύει.

Κάθε πράξη μας, κάθε κίνησή μας, κάθε δράση μας με σκοπό την επιδίωξη μιας επιθυμητής κατάστασης, σε κάθε περίπτωση κινδυνεύει να ''αποτύχει'', δηλαδή να μην πάει όπως θα περιμέναμε να πάει. Τι πιο φυσιολογικό;
Δρούμε με σκοπό να πετύχουμε την πραγματοποίηση μιας ιδανικής κατάστασης, αλλά δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν το αποτέλεσμα αυτής της δράσης θα είναι επιτυχές.

Νοηματοδοτώντας το γεγονός της αποτυχίας στο πλαίσιο της δικής μας ζωής και της δικής μας προσωπικής ιστορίας:

Τι σημαίνει ''αποτυχία'' για εμάς; Τι μπορεί να σημαίνει για τους -σημαντικούς για εμάς- άλλους; Πού αποδίδουμε το γεγονός ότι μία δράση μας μπορεί να μην έφτασε στο επιθυμητό αποτέλεσμα;

Οι αφηγήσεις των ανθρώπων είναι διαφορετικές. Είναι διαφορετικές οι λέξεις και διαφορετικός ο τρόπος που τις χρησιμοποιεί ο καθένας μας, για να περιγράψει κάτι που δεν πήγε όπως θα το ήθελε. Η διαφορετική αφήγηση έχει να κάνει με το ''προσωπικό στυλ'' του καθενός, με τα βιώματά του, με τον τρόπο που έχει μάθει να βλέπει τον κόσμο και τον εαυτό του μέσα σε αυτόν, καθώς επίσης και με τον τρόπο που νοηματοδοτεί όσα συμβαίνουν γύρω του, στη ζωή του.

Μία αποτυχία, εάν δε μας οδηγήσει στην παραίτηση, μπορεί να μας ωθήσει να επαναπροσδιοριστούμε σε σχέση με αυτό που θέλαμε να πετύχουμε και τελικά δεν πετύχαμε. Ωστόσο αυτό μπορεί να γίνει υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Μία από αυτές είναι να είμαστε ανοιχτοί στο διαφορετικό, στο οποίο πολλές φορές μία αποτυχία μας καλεί.

Να ''επαναπροσδιοριστούμε'' σημαίνει να δούμε τον εαυτό μας σε σχέση με τον επιδιωκόμενο στόχο και τη στάση που κρατήσαμε απέναντι σε αυτόν.
Αφιερώσαμε χρόνο ικανό για να πετύχουμε; 
Προσπαθήσαμε αρκετά; 
Ήμασταν έτοιμοι να μπούμε σε μία διαδικασία έντονης προσπάθειας και γενικότερα, να αναλάβουμε καθήκοντα και ευθύνες και να λάβουμε αποφάσεις, διαδικασίες απαραίτητες στην πορεία μας προς την επίτευξη ενός στόχου; 
Η επιδιωκόμενη ''ιδανική'' κατάσταση, θα ήταν ιδανική για εμάς, ή περισσότερο για κάποιους άλλους; Ή αλλιώς, μέσα από την προσπάθειά μας για επίτευξη, ικανοποιούμε ''αιτήματα'' και προσδοκίες δικές μας ή των άλλων από 'μας; 

Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτό που προσπαθούμε να πετύχουμε δε μας εκφράζει πραγματικά.
Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να μη γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι αυτό που ΘΕΛΟΥΜΕ να πετύχουμε.

Είναι καλό να ξέρουμε το εξής: Όσο περισσότερο είμαστε εναρμονισμένοι με τον εαυτό μας και τα ''εσωτερικά μας θέλω'', τόσο περισσότερο ακούμε και σεβόμαστε τον εαυτό μας και αγωνιζόμαστε να φτάσουμε στην επίτευξη ιδανικών και επιθυμητών -για εμάς τους ίδιους- καταστάσεων και στόχων.

Η εναρμόνιση με τον εαυτό σημαίνει να αναλύουμε μία αποτυχία. Να την κάνουμε δική μας. Να την κάνουμε ''κομμάτι'' στο παζλ της ζωής μας. Να της δώσουμε χώρο. Να αναλάβουμε την πλήρη ευθύνη όσων κάναμε, ή όσων δεν κάναμε. 
Μόνο τότε η αποτυχία θα μας δώσει τους καρπούς της. Μόνο τότε θα μάθουμε από αυτή.

Υπάρχει μεγαλύτερη επιτυχία από αυτό... Από το να μαθαίνουμε μέσα από δοκιμές και λάθη, ή από επιλογές που δε μας πήγαν εκεί που θα θέλαμε;

Όσο υιοθετούμε μία τέτοια στάση απέναντι στην αποτυχία, τόσο τείνουμε να βλέπουμε την αποτυχία σαν μία ''επιτυχία σε εξέλιξη''. Τόσο μαθαίνουμε από αυτή και επαναλαμβάνουμε την προσπάθεια με διαφορετικούς τρόπους. Δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά επειδή, με την ''ανάλυση'' που έχουμε κάνει, έχουμε καταλάβει ότι μέσα σε αυτό που θέλουμε πετύχουμε είμαστε εμείς. Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε μας ταιριάζει, είναι στη φύση μας...

Αποτυχία... Κίνδυνος ή Ευκαιρία; 

Η ''αποτυχία'', αν δεν ιδωθεί ως εμπόδιο και ως παράγοντας παραίτησης, μπορεί να αποτελέσει μία ''δημιουργική στάση'' στο δρόμο προς την επιτυχία.

Ίσως οι ''αποτυχημένες'' προσπάθειες να είναι ο μοναδικός τρόπος για να φτάσεις στην επιτυχία.

Μέσα από επαναλαμβανόμενες δοκιμές και λάθη, φτάνεις στην αλήθεια. Τη δική σου αλήθεια. Αυτή η προσωπική ''αλήθεια'' είναι που πρέπει να γίνει ο στόχος σου.

Μένει να αποφασίσεις αν θα δώσεις την ευκαιρία και το χρόνο στον εαυτό σου. Την ευκαιρία να κάνει λάθη, και το χρόνο να μάθει μέσα από αυτά...

''Δώσε χώρο στην αποτυχία σου, ώστε να γίνει το κίνητρο για επιτυχία'' (Winona Brushan)

''Να με βλέπεις, να με ακούς, να με καταλαβαίνεις...''

''Πιστεύω ότι το καλύτερο δώρο που θα μπορούσα να λάβω από τους άλλους, είναι να με βλέπουν, να με ακούν, να με καταλαβαίνουν.'' (Virginia Satir)

Αλλά ταυτόχρονα, και το καλύτερο δώρο που μπορούμε εμείς οι ίδιοι να κάνουμε στους άλλους.

Αυτό που έχουμε μάθει να κάνουμε, είναι να ακούμε, να βλέπουμε και να κατανοούμε με βάση αυτό που είμαστε εμείς.
Ο καθένας βλέπει, ακούει και κατανοεί με τα δικά του μάτια, τα δικά του αυτιά, την δική του καρδιά. Υπάρχει ένας μοναδικός τρόπος στον καθέναν, να σχηματίζει γνώμες και απόψεις για τους άλλους και την πραγματικότητα. Ο μοναδικός αυτός τρόπος προέρχεται από τις εμπειρίες και την προσωπική ιστορία του καθενός. Γι' αυτό είναι μοναδικός άλλωστε, γιατί μοναδική είναι και η κάθε προσωπική ιστορία.



Στη διαπροσωπική επαφή μας με τους άλλους, έχουμε ανάγκη να ακουγόμαστε και να γινόμαστε κατανοητοί με έναν τρόπο ουσιαστικό. Όταν οι άλλοι περιμένουν από 'μας την ίδια, ουσιαστική επαφή, είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε;

Αν προσπαθούσαμε να μπούμε στη θέση του άλλου, απαλλαγμένοι από κάθε είδος δικών μας πεποιθήσεων και δικών μας ''εσωτερικών φωνών'', οι σχέσεις μας θα ήταν βαθύτατα διαφορετικές.
Αν βγάζαμε για μία φορά, τα γυαλιά που συνηθίζουμε να φοράμε σε κάθε επικοινωνία και κάθε πράξη ''σχετίζεσθαι'', θα ακούγαμε και θα βλέπαμε διαφορετικά πράγματα.
Νομίζω πως θα συλλαμβάναμε διαφορετικά νοήματα, όχι μόνο για τους άλλους και για αυτό που μας επικοινωνούν, αλλά και για εμάς τους ίδιους.
Θα ήμασταν εκεί με έναν διαφορετικό τρόπο... Για το παιδί μας, το σύντροφό μας, τους φίλους μας, τους γονείς μας, τους συναδέλφους μας.


Κάθε επικοινωνία και κάθε επαφή μας με τους άλλους, θα ήταν ουσιαστική και πραγματικά διαπροσωπική, εάν μαθαίναμε να ακούμε, να βλέπουμε, να αισθανόμαστε...

Να ακούμε αυτό που οι άνθρωποι θέλουν να μας πουν, αντί γι' αυτό που θέλουμε να ακούμε εμείς, ή που έχουμε μάθει να ακούμε οι άνθρωποι να λένε.
Να ακούμε και αυτό που δε λένε. Αυτό είναι πιο σημαντικό. Να ακούμε με τα μάτια.
Γιατί στις πράξεις βρίσκονται τα μεγαλύτερα νοήματα...

Να βλέπουμε στα μάτια τους τη δική τους αλήθεια σε σχέση με αυτό που λένε, αντί να στρεφόμαστε στη δική μας αλήθεια.
Να βλέπουμε όλα εκείνα που οι άνθρωποι ''λένε'' με τις πράξεις τους (είτε το επιλέγουν, είτε όχι) για να μας ''πουν'' αυτά που δεν μπορούν ή δεν είναι έτοιμοι να πουν.
Να τα βλέπουμε όχι μόνο μέσω της αίσθησης της όρασης, αλλά κυρίως μέσω όλων των άλλων αισθήσεων. Τότε περνάμε από την κατάσταση ''βλέπω'', στην κατάσταση ''βιώνω''. 

Να αισθανόμαστε και να συλλαμβάνουμε το νόημα και το συναίσθημα που θέλουν να μας μεταδώσουν τη στιγμή που μας μιλούν, αντί να σκεφτόμαστε την απάντηση που θα δώσουμε εμείς.
Να δίνουμε μάχη μέσα μας, για να καταλάβουμε αυτό που θέλουν να μας κάνουν να καταλάβουμε. 

Οι άνθρωποι  έχουμε ανάγκη να γινόμαστε κατανοητοί.
Αυτό μπορεί να γίνει σε δύο επίπεδα.
Σ' ΄ένα πρώτο επίπεδο, οι άλλοι μπορούν να μας καταλάβουν ως προς αυτό που λέμε σε λεκτικό επίπεδο.
Σ' ένα δεύτερο και σημαντικότερο επίπεδο, το να γινόμαστε κατανοητοί σημαίνει οι άλλοι να μπορούν να μπαίνουν στη θέση μας, να προσπαθούν να φανταστούν και να βιώσουν τα συναισθήματα που βιώνουμε μία συγκεκριμένη στιγμή, να ακούν αυτά που λέμε σε σχέση όμως με το γεγονός με το οποίο τα συνδέουμε και τη βαρύτητα που έχει το γεγονός αυτό για εμάς. Αυτό που λέγεται δεν μπορεί να απομονωθεί από το πρόσωπο από το οποίο λέγεται και από το γεγονός στο οποίο αναφέρεται. 
Πρόκειται για μία ''βιωματική'' κατανόηση, και μία από τις βασικότερες ανάγκες κάθε ανθρώπινου πλάσματος.

Είναι σαν εκείνο τον ''ενστικτώδη'' τρόπο, που μία μάνα σχετίζεται με το νεογέννητο παιδί της και ανταποκρίνεται στις ανάγκες του,
σαν εκείνο το ''μαθημένο'' τρόπο που δυο γονείς στέκονται απέναντι στον έφηβο γιο τους,
που ένας θεραπευτής στέκεται απέναντι στο θεραπευόμενό του,
που ένα ζευγάρι επικοινωνεί για να λύσει προβλήματα και δυσκολίες που προκύπτουν στο γάμο του.

Πρόκειται για μία ''χροιά'' και μία ''απόχρωση'', που μπορεί να αποκτηθεί σε κάθε διαπροσωπική επαφή, σε κάθε ανθρώπινη σχέση.

Να ακούμε, να βλέπουμε, να αισθανόμαστε με έναν τρόπο διαφορετικό...

Με αυτό τον τρόπο η επικοινωνία γίνεται επαφή. Και η επαφή ένα δώρο πολύτιμο, μέσα στη δίνη... τις δυσκολίες και τα άγχη της καθημερινότητάς μας.

''Αλλάζοντας την οικογένεια, αλλάζω τον κόσμο...''

Η οικογένεια αποτελεί ένα μικρόκοσμο,

μικρογραφία του κόσμου.

Ν’ αλλάξω τον κόσμο

σημαίνει ν’ αλλάξω οικογένεια.

Πιστή στην πεποίθησή της ότι τα συγκροτημένα άτομα προέρχονται από αρμονικές και συγκροτημένες οικογένειες, η κορυφαία στο χώρο της οικογενειακής ψυχοθεραπείας Αμερικανίδα Βιρτζίνια Σατίρ εξηγεί στο βιβλίο αυτό την άρρηκτη σχέση ανάμεσα στην οικογενειακή ζωή και στο χαρακτήρα που διαμορφώνει μεγαλώνοντας κάθε παιδί.

Η συγγραφέας, με σαφή και κατανοητό τρόπο, εξετάζει βασικά θέματα της διάπλασης του ατόμου, των διαπροσωπικών σχέσεων και του κύκλου της ζωής (Αυτοεκτίμηση, Μορφές Επικοινωνίας, Οργάνωση της οικογένειας, Οικογένεια και κοινωνία, κ.ά.), ενώ σκιαγραφεί τα βασικά χαρακτηριστικά της οικογένειας του μέλλοντος.

Καρπός πολύχρονης εμπειρίας και έρευνας στο χώρο της οικογενειακής θεραπείας, το Πλάθοντας ανθρώπους, από το 1972 που πρωτοκυκλοφόρησε, έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από δώδεκα γλώσσες.

Επιμέλεια: Άγγελος ΝίκαςΣειρά: Ανθρώπινα Συστήματα
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

Η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Βιρτζίνια Σατίρ (1916-1988) υπήρξε από τις ηγετικές φυσιογνωμίες στο χώρο της οικογενειακής ψυχοθεραπείας. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Διεθνούς Εταιρίας Οικογενειακής Ψυχοθεραπείας και ταξίδεψε σε πολλές χώρες, όπου δίδαξε και ίδρυσε παρόμοιες εταιρίες. Ήταν μία από τους πρωτεργάτες και τους σημαντικότερους εκπροσώπους τόσο της συστημικής προσέγγισης στην οικογενειακή θεραπεία όσο και του Κινήματος του Ανθρώπινου Δυναμικού (Human Potential Movement). Εκτός από το Πλάθοντας ανθρώπους, στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία της: Τα πολλά σου πρόσωπα,Κατανόησε τον εαυτό σου και Ανθρώπινη επικοινωνία.