Οι σχέσεις και ο χρόνος...

Η «σχέση» και ο «χρόνος» αποτελούν δύο λέξεις που χρησιμοποιούμε συχνά στην καθημερινότητά μας και στην επικοινωνία μας με άλλους ανθρώπους.

Ετυμολογικά η λέξη «σχέση» προέρχεται από την αρχαία ελληνική γλώσσα και είναι παράγωγο της λέξης  «σχειν», που είναι το απαρέμφατο του αορίστου της λέξης «έχω». Άρα «σχέση» σημαίνει κάτι που έχω ή που μπορώ να έχω. Τα ερμηνευτικά λεξικά ορίζουν τη λέξη «σχέση» ως ‘’την ύπαρξη κοινών στοιχείων που συνδέουν λογικά δύο καταστάσεις, φαινόμενα ή πράγματα’’, αλλά και ως ‘’την ύπαρξη επαφής, επικοινωνίας, αμοιβαίας εξάρτησης μεταξύ προσώπων ή ομάδων’’.

Ο «χρόνος» ορίζεται, είτε ως ‘’η συνεχής εξέλιξη και διαδοχή φαινομένων, καταστάσεων ή ενεργειών’’, είτε ως ‘’η ακαθόριστη κίνηση της ύπαρξης και των γεγονότων στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον’’.

Αποτελούμε αναπόσπαστο κομμάτι της αλυσίδας των σχέσεών μας.

Ο καθένας από εμάς τοποθετείται μέσα στα γεγονότα και την εξέλιξή τους και υπάρχει μέσα από τις σχέσεις του. Όπως περιγράφουν οι ορισμοί, ο χρόνος δεν είναι τίποτα άλλο παρά γεγονότα του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος, ή καταστάσεις και ενέργειες που βρίσκονται σε μία συνεχή εξέλιξη και διαδέχονται η μία την άλλη.

Οι σχέσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των γεγονότων του παρελθόντος και διαδραματίζουν το δικό τους ρόλο στο να καθορίσουν αυτό που είμαστε σήμερα. Ο τρόπος που ερμηνεύουμε τα γεγονότα και τις καταστάσεις της ζωής μας, περνάει μέσα από τις εμπειρίες και τις σχέσεις του παρελθόντος.

Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, μπορούμε όμως δράσουμε διαφορετικά στο παρόν.

Ο χρόνος του παρόντος μπορεί να έχει ένα ρόλο ‘’διορθωτικό’’, με την έννοια ότι παρέχει την ευκαιρία να δημιουργηθεί ένας ‘’καινούργιος’’ χρόνος για το άτομο, δηλαδή νέες καταστάσεις ζωής που περιλαμβάνουν διαφορετικές εμπειρίες, μέσα από τις οποίες το άτομο μπορεί να ‘’διορθώσει’’ τα ‘’κακώς κείμενα’’ του παρελθόντος. Το παρόν είναι ο χώρος των ευκαιριών και της δράσης. Μπορεί να μην έχουμε πλέον τη δυνατότητα να αλλάξουμε τη δράση του παρελθόντος, μπορούμε ωστόσο να δράσουμε με τέτοιο τρόπο στο παρόν, ώστε να αυξήσουμε τα περιθώρια των επιλογών μας στο μέλλον.

Ο χρόνος και οι σχέσεις μας ωριμάζουν.

Ο χρόνος μας ωριμάζει, μας εξελίσσει. Αλλάζει τις καταστάσεις της ζωής μας, και μέσα σε αυτές αλλάζουμε κι εμείς. Το ίδιο κάνουν και οι σχέσεις μας, λειτουργώντας ως βατήρας στη ζωή μας. Δύσκολες συναισθηματικά καταστάσεις κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου, μπορούν να αντισταθμιστούν από ‘’διορθωτικές’’ εμπειρίες της ενήλικης ζωής. Παράδειγμα αποτελεί η θεραπευτική σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στο θεραπευτή και  στον άνθρωπο που αποφασίζει να μπει σε μία θεραπευτική διαδικασία.

Ο χρόνος είναι μία έννοια σημαντική για την αλλαγή. Για να υπάρξει αλλαγή, θα πρέπει να δώσουμε χώρο και χρόνο. Χώρο στις σχέσεις, και χρόνο στον πόνο και το αντίστροφο.

Σχέσεις του παρελθόντος που μας έκαναν να νιώσουμε ‘’δύσκολα’’ συναισθήματα, όσο κι αν μας πόνεσαν, είναι πιθανό να επαναλαμβάνονται στο παρόν, ή να επαναληφθούν στο μέλλον. Κι αυτό γιατί συνήθως τείνουμε να εμπλεκόμαστε σε σχέσεις με ανθρώπους που ‘’γνωρίζουμε’’, παρά με ανθρώπους που μας είναι ‘’άγνωστοι’’. Με ανθρώπους που μας προκαλούν συναισθήματα οικεία και που μαζί τους ζούμε καταστάσεις που, συναισθηματικά, ''μυρίζουν παρελθόν''. Καταλαβαίνουμε ότι, αισθανόμαστε περισσότερο ασφαλείς μέσα σε καταστάσεις γνωστές και οικείες, ακόμη κι αν δεν είναι τόσο επιθυμητές, επειδή τις γνωρίζουμε, γνωρίζουμε πώς είναι ο εαυτός μας μέσα σε αυτές και άρα μπορούμε να τις διαχειριστούμε.

Πολλές φορές ζητάμε να ζήσουμε κάτι διαφορετικό, κάτι περισσότερο επιθυμητό για τη ζωή μας, αλλά δρούμε με τέτοιο τρόπο, ώστε τελικά να απομακρυνόμαστε από αυτό.

Οι άνθρωποι ενδέχεται να αντιστεκόμαστε σε κάθε αλλαγή, ακόμα και στις περιπτώσεις που η αλλαγή θα χαρακτηριζόταν ως θετική και ευχάριστη. Κι αυτό επειδή κάθε αλλαγή ξεβολεύει. 

Αλλαγή σημαίνει μία νέα κατάσταση, που απαιτεί από ‘μας να δούμε τον κόσμο αλλιώς, και μέσα σε αυτόν και τον εαυτό μας αλλιώς. Απαιτεί να είμαστε έτοιμοι να αφήσουμε πίσω χρόνους και σχέσεις με ανθρώπους του παρελθόντος, να νοηματοδοτήσουμε αλλιώς τις σχέσεις μας μαζί τους. Κάθε αποχωρισμός όμως, συνοδεύεται από πόνο.

Λένε πως ο χρόνος γιατρεύει όλες τις πληγές. Και όταν μιλά κανείς για ψυχικές πληγές, ο χρόνος αποκτά άλλη σημασία, γιατί κυλάει πιο αργά. Όταν μιλά κανείς για πληγές της ψυχής, αναπόφευκτα μιλά για σχέσεις. Για σχέσεις που πρόσφεραν πόνο, απόρριψη, εγκατάλειψη και προκάλεσαν θυμό. Για σχέσεις που δημιουργήθηκαν για να προσφέρουν αγάπη, και πρόσφεραν αγάπη, αλλά με ένα τρόπο που πλήγωνε και αποδυνάμωνε.

Όσο μιλά κανείς για τις σχέσεις του, τόσο περισσότερο θα θέλει κι άλλα να πει. Γιατί γεμίζουν τη ζωή των ανθρώπων με συναίσθημα, και τη χρωματίζουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Γιατί όλα ξεκινούν και τελειώνουν στις ανθρώπινες σχέσεις, στο παρελθόν μας, στο παρόν μας, στο μέλλον μας.